Quid novi ex Africa ? – to częste, odwieczne niemal pytanie stawiane przede wszystkim w epoce odkryć geograficznych. Nieznane wtedy zupełnie wnętrze kontynentu stanowiło zagadkę i zachęcało wielu do jego zbadania. Zainicjowana w 2014 r. – po III Kongresie Afrykanistycznym – przez Muzeum Miejskie w Żorach seria wydawnicza Ex Africa semper aliquid novi odpowiada na to dawne pytanie wskazując na bogatą przeszłość kontynentu, ale przede wszystkim na różne aspekty jego współczesnego życia. Jest to bowiem kontynent pełen możliwości i nadziei. Kolejny, VI z kolei Kongres Afrykanistów Polskich zaprezentował różne pola badawcze i mam nadzieję otworzył nowe. Był to Kongres nietypowy. Planowany stacjonarnie Krakowie, odbył się ostatecznie zdalnie w dniach 20-23 kwietnia 2021 r. Było to możliwe dzięki Państwowemu Muzeum Etnograficznemu w Warszawie. Jego głównymi organizatorami było Polskie Towarzystwo Afrykanistyczne oraz Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej UW. Wygłoszono Nan im ponad 90 referatów. Wzięli w nim udział afrykaniści spoza Polski, ale szczególnie warto tutaj podkreślić obecność badaczy afrykańskich oraz badaczy mieszkających na stałe w Afryce. Spełnia się zatem także postulat umiędzynarodowienia tegoż kongresu, chociaż jest on z nazwy i z natury Kongresem Afrykanistów Polskich. Wzięło w nim udział także wielu ludzi młodych, co daje nadzieję na owocne kontynuacje tego wydarzenia.

Lucjan Buchalik (red.), Vodun, Fon. Kolekcja Birgit Schlothauer i Gustava Wilhelma. Collection Birgit Schlothauer and Gustav Wilhelm, Żory: Muzeum Miejskie w Żorach/Municipal Museum in Żory 2020, ss. 312.

Publikacja pod redakcją Lucjana Buchalika pt. Vodun, Fon. Kolekcja Birgit Schlothauer i Gustava Wilhelma. Collection Birgit Schlothauer and Gustav Wilhelm (Żory: Muzeum Miejskie w Żorach/Municipal Museum in Żory 2020, ss. 312) spełnia wszystkie rygory publikacji naukowej. Jednak jej zamierzeniem tak pod względem językowym, jak i edytorskim jest wyraźne nastawienie na czytelnika nieobeznanego z kulturą afrykańską, a tym bardziej z sztuką Afryki Subsaharyjskiej, w tym zaś wypadku głównie ze sztuką religijną i dworską ludu Fon.

Książka wydana została przez Muzeum Miejskie w Żorach w ramach tworzonej serii wydawniczej, prezentującej kolekcje monograficzne tegoż muzeum. We wprowadzeniu do tej monografii Lucjan Buchalik uzasadnia tę nietypową dla muzeum miejskiego (regionalnego) działalność ukierunkowaną na zbiory dalekie regionowi, a nawet tej części Europy. „W jakim celu gromadzimy zbiory kultury Fon? Po co w kraju leżącym w środku Europy, który nigdy nie miał kolonii, zbiory pozaeuropejskie?”. Na te pytania o sens budowania kolekcji pozaeuropejskich w Muzeum Miejskim w Żorach jego dyrektor odpowiada, iż tego typu działalność jest „oswajaniem wizji obcego”, „eliminowaniem płytkiej fascynacji egzotyką na rzecz poznawania innych kultur”, „podejmowaniem dialogu międzykulturowego”, ale także promowaniem polskiego dorobku z zakresu poznawania krajów i kultur pozaeuropejskich. Także nawiązując do omawianego wydawnictwa jego redaktor i autor we wprowadzeniu odnalazł – nieco dalekie, ale jednak – relacje Świata Fonów z lokalną, śląską kulturą: „Na przełomie XIX i XX wieku, w chrystianizacji Afryki Zachodniej – terenów nad Zatoką Gwinejską, w południowej części Togo (dawnej kolonii niemieckiej), czyli na terenach także zamieszkałych przez lud Fon, uczestniczyli misjonarze ze Śląska. Przetłumaczyli oni na język ewe – należący do tej samej grupy językowej co język fon – książkę do nabożeństwa Droga do nieba (Weg zum Himmel)” (s. 10).

Bogaty świat kultury Fonów prezentuje w obszernym tekście (s. 11-38) Jacek J. Pawlik SVD, zajmujący się od długich lat m.in. tym regionem Afryki. W swoim obszernym tekście pt. Kultura Fon – dzieje i religia nawiązuje on do tytułowej kolekcji, obejmującej prawie dwieście obiektów, „których znaczna część dotyczy życia religijnego. Obok przedmiotów użytku codziennego znajdziemy w niej kilkadziesiąt figurek, głównie antropomorficznych, wykorzystywanych w czynnościach magiczno-religijnych oraz pojedyncze obiekty przedstawiające wyobrażenia bogów” (s. 11). Z tego też względu autor tego rozdziału koncentruje się głównie na dziejach i religii Fonów. Z pewnością powyższy tekst cechuje wielka przejrzystość i kompetencja w prezentacji bardzo złożonych zjawisk, związanych z tradycyjnymi wierzeniami i praktykami Fonów.

Już w swoim tytule omawiana monografia podkreśla, iż swoje powstanie zawdzięcza ona pracy Birgit Schlothauer i Gustava Wilhelma, niemieckich kolekcjonerów i badaczy kultury Fonów. Ich sylwetki oraz dorobek kolekcjonerki prezentuje Lucjan Buchalik w rozdziale zatytułowanym Birgit i Gustav, kolekcjonerzy w galerii i terenie.

Trzeci rozdział monografii pt. O miejscach i przedmiotach „innych”. Afrykańskie sacrum w zbiorach muzealnych jest autorstwa Katarzyny Podymy z Muzeum Miejskiego w Żorach. Jest on refleksją, „jaka zrodziła się w trakcie wielu lat pracy w małym, prowincjonalnym muzeum gromadzącym zbiory pozaeuropejskie. Oddaje myśli, jakie pojawiały się w trakcie wyjazdów badawczych i bezpośredniego kontaktu z kulturami Afryki Zachodniej, odczucia, które dominowały podczas pierwszego kontaktu z przedmiotami obcymi, koncepcje zrodzone podczas projektowania i realizacji wystaw. Rejestruje reakcje publiczności na prezentowane idee i świat dalekich kultur, wreszcie próbuje zmierzyć się z koncepcjami muzeologicznymi w dobie postkolonialnego postmodernizmu” (s. 59).

Wydaje się, iż obszerna prezentacja kolekcji Birgit Schlothauer i Gustava Wilhelmadotyczącej kultury Fonów rzetelnie łączy elementy wiedzy i narracji przez całostronicowe – artystycznie wykonane – zdjęcia oryginalnych obiektów wraz z szczegółowym, muzealnym opisem poszczególnych przedmiotów. Ten bardzo dobry warsztat muzealniczy może być wzorem dla tego typu wydawnictw.

Uciekając się do klasycznych podsumowań można stwierdzić, iż autorzy omawianej monografii wykazali się bardzo dużą rzetelnością, znajomością warsztatu, oryginalnością, erudycją i dobrą znajomością źródeł. Trzeba do tego dodać umiejętność interdyscyplinarnego podejścia metodologicznego w korzystaniu z różnych dziedzin humanistyki. Wreszcie ogromną zaletą tej monografii jest fakt, iż w całości została ona także zaprezentowana w języku angielskim, co sprawia iż można ją polecić o wiele szerszemu gronu, niż tylko grono odbiorców polskojęzycznych.

Jarosław Różański, Henryk Marciniak, Les Oblats de Marie Immaculée : Délégation à Madagascar 1980-2020, Toamasina : Délégation des Oblats de Marie Immaculée – Madagascar 2020, pp. 544.

Les missions des Oblats de Marie Immaculée ont commencé à Madagascar par les Oblats de Pologne. Après une période de préparation, le P. Franciszek Chrószcz vient à Madagascar le 12 septembre 1980, pour la reconnaissance du futur terrain pastoral qui leur est destiné. Les quatre autres prêtres n’arrivent que le 3 décembre 1980. Le 19 décembre 1980, toujours à Tamatave, la première équipe de missionnaires part pour Mahanoro, le premier poste où ils commencent à apprendre la langue malgache et à s’habituer aux nouvelles réalités.

Missions reprises et établies par les Oblats polonais : Marolambo (1981), Ambinanindrano (1981), Mahanoro (1985), Masomeloka (1985), Toamasina – Notre Dame de Lourdes (1987), Tsaratanana (1989-1996), Antananarivo-Soavimbahoaka – Maison d’administration (1992), Toamasina-Tanamakoa (1996), Fianarantsoa – le Scolasticat, Centre audiovisuel „OMIFilm” et la paroisse Saint Eugène de Mazenod à Sahalava (1998), Toamasina-Analakininina (2006), Morondava – Paroisse Saint Jean-Paul II (2012), Befasy (2016). « Bien que les Oblats de Madagascar aient encore beaucoup de travail à faire – chaque missionnaire sert entre 30-50 communautés chrétiennes à visiter – nous ne sommes pas indifférents aux demandes des autres Provinces qui ont besoin de notre aide. Nous avons envoyé des missionnaires de notre Délégation en Chine, au Canada, dans l’île voisine de La Réunion et à la Maison Générale à Rome » – écrivent les Oblats de Madagascar.

Open access: www.academia.edu/44806321/

Jarosław Różański, Henryk Marciniak, Les Oblats de Marie Immaculée : Délégation à Madagascar 1980-2020, Toamasina : Délégation des Oblats de Marie Immaculée – Madagascar 2020, pp. 544.

On December the 3^rd, 1980 5 Oblates missionaries arrived in Madagascar. Initially, they took over the existing parishes in Marolambo and Ambinanindrano founded by French missionaries. Following this, they also took over the parishes of Mahanoro and Masomeloka  These missions were located in the Southern part of the Diocese of Toamasina (Tomatave) which is on the Eastern part of the island of Madagascar.  This area is primarily inhabited by the Betsimisarka ethnic group. In 1987, they took over the mission in Toamasina, Notre Dame de Lourdes, which is the headquarters of the diocese and is also the primary city on the Eastern coast.

Towards the end of the 1980’s, the missionaries expanded their work to include increasing vocations among the local population. Their work later grew to include an additional branch in Tsaratanana, which was located in another dioceses.

In order to support their success in identifying and growing vocations among the local populace, the Oblates created formation houses and other administrative functions necessary to the operation of their congregation. This growth also led to the building of new missions in Toamasina, Antananarivo and Fianarantsoa.  Later this led to the founding of two completely new parishes in Toamasina and Fianarantsoa.

A particularly significant achievement during this time was the creation of an audio visual center.

Missions taken over and established by the Polish Oblates: Marolambo (1981), Ambinanindrano (1981), Mahanoro (1985), Masomeloka (1985), Toamasina – Notre Dame de Lourdes (1987), Tsaratanana (1989-1996), Antananarivo-Soavimbahoaka – Administration House (1992), Toamasina-Tanamakoa (1996), Fianarantsoa – the Scolasticate, Audiovisual Center „OMIFilm” and the Saint Eugène de Mazenod parish in Sahalava (1998), Toamasina-Analakininina (2006), Morondava – Saint Jean-Paul II parish (2012), Befasy (2016).

Continued rapid growth led to the founding of a satellite branch of this religious order tied to the Polish province. By 2011, the local members of the order outnumbered the Polish Oblates. Open access: www.academia.edu/44806321/

Jarosław Różański, Henryk Marciniak, Les Oblats de Marie Immaculée : Délégation à Madagascar 1980-2020, Toamasina : Délégation des Oblats de Marie Immaculée – Madagascar 2020, ss. 544.

W długą historię misji na Madagaskarze wpisała się w ostatnich latach historia działalności Zgromadzenia Misjonarzy Oblatów Maryi Niepokalanej. Zapoczątkowało ją 3 grudnia 1980 r. pięciu polskich oblatów. Była to druga misja ad gentes (po północnym Kamerunie) samodzielnie prowadzona przez polską prowincję zakonną. Tworzono ją od podstaw, gdyż to zgromadzanie zakonne nie pracowało dotąd na Madagaskarze.

W pierwszych latach pracy na Madagaskarze oblaci skoncentrowali się na misjach przejętych od francuskich montfortanów w południowej części diecezji Toamasina (Tamatave), położonej na wschodnim wybrzeżu wyspy, zamieszkałym głównie przez grupę etniczną Betsimisaraka. Były to najpierw misje w Marolambo i Ambinanindrano, a następnie w Mahanoro i Masomeloka. W 1987 r. objęli oni swoją pierwszą placówkę w Toamasina, stolicy diecezji oraz głównym mieście wschodniego wybrzeża. Była nią parafia Notre Dame de Lourdes.

Pod koniec lat osiemdziesiątych XX w. oblaci rozpoczęli starania o miejscowe powołania zakonne i kapłańskie do swojego zgromadzenia, a także czasowo podjęli próbę pracy w misji Tsaratanana, poza diecezją Toamasina. Napływ kandydatów do zgromadzenia był bardzo duży. Zmusiło to oblatów do tworzenia regularnych domów formacyjnych: prenowicjatu, nowicjatu oraz scholastykatu, przeznaczonego dla kleryków uczących się w wyższym seminarium duchownym. Te potrzeby zadecydowały o założeniu kolejnych placówek w Toamasina, a później także w Antananarivo – stolicy państwa oraz w Fianarantsoa, w kraju Betsileo. Następnie utworzyli oni dwie miejskie parafie od samych podstaw – w Toamasina i Fianarantsoa. Ich chlubą było także założenie ośrodka ewangelizacji audiowizualnej („OMIFilm”).

Ten dynamiczny rozwój pracy oblatów i ich wzrost liczebny łączył się z utworzeniem malgaskiej delegatury zakonnej i w coraz większym stopniu przybieraniem przez tę jednostkę administracyjną malgaskiego oblicza. Wyrażało się to w przewadze liczebnej miejscowych oblatów nad oblatami polskimi, a także w przejmowaniu przez nich coraz większej liczby odpowiedzialnych stanowisk w administracji delegatury zakonnej, dziele formacji oraz w poszczególnych domach zakonnych i parafiach. O dojrzałości młodej wspólnoty malgaskiej świadczy też fakt posłania pierwszych misjonarzy poza granice kraju (Hong Kong, Réunion, dom generalny zgromadzenia w Rzymie).

Wolny dostęp: www.academia.edu/44806321/

W języku polskim znaleźć też można opracowanie tych misji: Jarosław Różański, Misjonarze oblaci Maryi Niepokalanej na Madagaskarze (1980-2010), Warszawa: Polskie Towarzystwo Afrykanistyczne, Wydawnictwo Grapio 2012, ss. 257.

Wolny dostęp:https://www.academia.edu/42997295/

Jarosław Różański, Translations of Biblical Texts into the Gidar Language (Northern Cameroon), w: Waldemar Cisło, Jarosław Różański, Maciej Ząbek (eds.), Collectanea Sudanica, vol. 2, Pelplin: Bernardinum, Cardinal Stefan Wyszynski University in Warsaw 2020., s. 67-86.

L’article présente l’histoire des traductions de textes bibliques en langue guidar (Nord du Cameroun). Il présente d’abord la culture et la langue de Guidar, l’histoire de l’évangélisation et la rédaction des premiers textes dans cette langue. C’était l’œuvre des missionnaires oblats de France et de Pologne. La nouvelle traduction des lectures de messe pour les dimanches et les jours de fête avait commencé en 1993 et elle a abouti à la publication de la traduction Guidar du Nouveau Testament en Pologne en 2008 (Əmanman Meleketeni. Nouveau Testament, guidar. Traduction, rédaction et révision linguistique: Loucien Bouba, Théophile Doulaneni, Władysław Kozioł, Jean Maingle, Maurice Oumarou, Jarosław Różański, Krzysztof Zielenda, Pelplin: Bernardinum 2008, pp. 414). C’était un supplément et une correction des traductions existantes des fragments du Nouveau Testament contenus dans les éditions des trois lectionnaires pour les dimanches et les jours de fête  des années liturgiques « A », « B », et « C ». Dans la dernière partie, l’article se concentre sur les difficultés liées  aux différences culturelle et linguistique de la traduction.

Mots clés: Gidar (Guidar), Nord du Cameroun, Kirdi, Église au Cameroun, les missionnaires oblats de Marie Immaculée, traductions de la Bible en Afrique

Open access: https://www.academia.edu/44762373/ *** (PDF) Translations of Biblical Texts into the Gidar Language (Northern Cameroon) | Jarosław Stanisław Różański – Academia.edu

Jarosław Różański, Translations of Biblical Texts into the Gidar Language (Northern Cameroon), w: Waldemar Cisło, Jarosław Różański, Maciej Ząbek (eds.), Collectanea Sudanica, vol. 2, Pelplin: Bernardinum, Cardinal Stefan Wyszynski University in Warsaw 2020., s. 67-86.

The article presents the history of translations of biblical texts in the Guidar language (North of Cameroon). It first presents the culture and language of Gidar, the history of evangelization and the writing of the first texts in this language. This was the work of the Oblate missionaries from France and Poland. The new translation of the Mass readings for Sundays and feast days began in 1993 and resulted in the publication of the Guidar translation of the New Testament in Poland in 2008 (Əmanman Meleketeni. Nouveau Testament, guidar. Traduction, rédaction et révision linguistique: Loucien Bouba, Théophile Doulaneni, Władysław Kozioł, Jean Maingle, Maurice Oumarou, Jarosław Różański, Krzysztof Zielenda, Pelplin: Bernardinum 2008, pp. 414). It was a supplement and a correction to the existing translations of the New Testament fragments contained in the editions of the three lectionaries for Sundays and feast days of the liturgical years „A”, „B”, and „C”. In the last part, the article focuses on the difficulties linked to cultural and linguistic differences in translation.

Keywords:Gidar,Northern Cameroon, Kirdi, Church in Cameroon, the Missionary Oblates of Mary Immaculate, translations of the Bible in Africa

Open access: https://www.academia.edu/44762373/ *** (PDF) Translations of Biblical Texts into the Gidar Language (Northern Cameroon) | Jarosław Stanisław Różański – Academia.edu

Jarosław Różański, Translations of Biblical Texts into the Gidar Language (Northern Cameroon), w: Waldemar Cisło, Jarosław Różański, Maciej Ząbek (eds.), Collectanea Sudanica, vol. 2, Pelplin: Bernardinum, Cardinal Stefan Wyszynski University in Warsaw 2020., s. 67-86.

Artykuł przedstawia historię tłumaczeń tekstów biblijnych na język gidar (guidar) w północnym Kamerunie. Najpierw prezentuje kulturę i język Gidarów, historię ewangelizacji i zapisu pierwszych tekstów w tym języku. To wszytsko było dziełem misjonarzy oblatów z Francji i Polski. Nowe tłumaczenie czytań mszalnych na niedziele i święta rozpoczęło się w 1993 r. i zaowocowało wydaniem przekładu Nowego Testamentu na język gidar w 2008 r. (Manmanman Meleketeni. Nouveau Testament, guidar. Traduction, rédaction et révision linguistique: Loucien Bouba , Théophile Doulaneni, Władysław Kozioł, Jean Maingle, Maurice Oumarou, Jarosław Różański, Krzysztof Zielenda, Pelplin: Bernardinum 2008, ss. 414). Stanowiło ono uzupełnienie i korektę istniejących tłumaczeń fragmentów Nowego Testamentu zawartych w wydaniach trzech lekcjonarzy na niedziele i dni świąteczne na rok liturgiczny „A”, „B” i „C”. W ostatniej części artykuł skupia się na trudnościach związanych z kulturowymi i językowymi trudnościami w tłumaczeniu.

Słowa kluczowe: Gidar, Kamerun Północny, Kirdi, Kościół w Kamerunie, Misjonarze Oblaci Maryi Niepokalanej, tłumaczenia Biblii w Afryce.

Bezpłatne pobranie w PDF: https://www.academia.edu/44762373/ *** (PDF) Translations of Biblical Texts into the Gidar Language (Northern Cameroon) | Jarosław Stanisław Różański – Academia.edu

Waldemar Cisło, Jarosław Różański, Maciej Ząbek (eds.), Collectanea Sudanica, vol. 2, Pelplin: Bernardinum, Cardinal Stefan Wyszynski University in Warsaw 2020.

As was noted in the first volume of this series, the Collectanea Sudanica is interdisciplinary, dealing with the cultures of the Sudan macroregion. This region is treated in a simplified manner as a cultural and geographic belt dividing the sands and rocks of the Sahara from the forested area of Africa. The intent of this series is to bring together geographers, archeologists, ethnologists, linguists, culture specialists, political scientists, economists, sociologists, and all others engaged in the study of this region of Africa. The texts presented in the second volume therefore do not have a thematic unity. Their order of presentation in this volume traces the direction from west to east Africa. For this reason, the opening text—by two Senegalese authors, Cheikhouna Lo and Bara Ndiaye—entitled Islam, traditions locales et culture en Sénégambie du XIX siècle à nos jours. L’exemple de la Mouridiya (Islam, local traditions and culture in Senegambia from the 19th century to the present day. The example of Muridiya) concerns Islam in what was once Senegambia. The next two texts, authored by Nigerians Aboreng Useni James and Joseph Gotus Jilong, tell of the difficult social, religious, political, and economic situation in northern Nigeria, which is also struggling with religion-inspired terrorism. The succeeding text, by Jarosław Różański, takes us a little bit to the east again, to northern Cameroon. The article, entitled Translations of Biblical Texts into the Gidar Language (Northern Cameroon) is on the history and difficulties of translating biblical texts into the language of the small Gidar nation.

The largest block of texts in this volume is related to the past and the present of the Republic of the Sudan. Texts by Katarzyna Mich (Application of inculturation criteria in studies on the indigenous nature of the Church in Nubia) as well as Piotr Maliński, Adrian Chlebowski, Ali Elmirghani Ahmed (Polish Research on the People and Cultures of Kordofan – History and the Most Recent Results), tell of the rich past archeologists have deciphered in this region of Africa. In a text entitled The Impact of Climate Change on the Conflict in the Western Sudanese Region of Darfur: is Climate Change the cause of the Crisis? Nagmeldin Karamalla-Gaiballa writes on problems of climate change in Darfur. A text by Maciej Ząbek tells of Sudanese in Poland and Katarzyna Grabska writes about migrations of women from Eritrea to Khartoum (‘Wasting time’: migratory trajectories of adolescence among Eritrean refugee girls in Khartoum). The volume concludes with the text Crossroads of Regional Integration in Africa and Question about Monetary Union, written by Tomasz W. Kolasiński. Open access: https://www.academia.edu/44762362/ *** (PDF) Collectanea Sudanica, vol. 2 | Jarosław Stanisław Różański – Academia.edu

Waldemar Cisło, Jarosław Różański, Maciej Ząbek (eds.), Collectanea Sudanica, vol. 2, Pelplin: Bernardinum, Cardinal Stefan Wyszynski University in Warsaw 2020.

Jak zaznaczono w tomie pierwszym seria Collectanea Sudanica ma charakter interdyscyplinarny, zajmujący się kulturami makroregionu Sudanu. Obszar ten jest traktowany w uproszczeniu jako pas kulturowy i geograficzny, oddzielający piaski i skały Sahary od strefy leśnej Afryki. Seria ta chce łączyć geografów, archeologów, etnologów, językoznawców, kulturoznawców, politologów, ekonomistów, socjologów i wszystkich innych, którzy zajmują się naukowo tym regionem Afryki. Teksty prezentowane w tomie drugim nie maja zatem jedności tematycznej. Ich kolejność w niniejszym tomie wyznacza kierunek z zachodu na wschód Afryki. Dlatego też tekst otwierający niniejszy tom, którego autorami są dwaj senegalscy – Cheikhouna Lo i Bara Nidiaye, pt. Islam, traditions locales et culture en Sénégambie du XIX siècle à nos jours. L’exemple de la Mouridiya (Islam, local traditions and culture in Senegambia from the 19th century to the present day. The example of Muridiya) jest związany właśnie z islamem na terenach dawnej Senegambii. Kolejne dwa teksty, autorów nigeryjskich – Aboreng Useni James i Joseph Gotus Jilong – mówią o trudnej sytuacji społecznej, religijnej, politycznej i gospodarczej na północny Nigerii, zmagającej się z terroryzmem inspirowanym także religijnie. Kolejny tekst, autorstwa Jarosława Różańskiego, przenosi nas nieco dalej na wschód, do północnego Kamerunu. Tekst ten pt. Translations of Biblical Texts into the Gidar Language (Northern Cameroon) związany jest z historią i trudnościami w tłumaczeniu tekstów biblijnych na język niewielkiego ludu Gidar.

Największa blok tekstów w niniejszym tomie związany jest z przeszłością i współczesnością Republic of the Sudan. O bogatej przeszłości tego regionu Afryki, odczytywanej przez archeologów mówią teksty Katarzyny Mich (Application of inculturation criteria in studies on the indigenous nature of the Church in Nubia) oraz Piotr Maliński, Adrian Chlebowski, Ali Elmirghani Ahmed (Polish Research on the People and Cultures of Kordofan – History and the Most Recent Results). O problemach zmian klimatycznych w Darfurze pisze Nagmeldin Karamalla-Gaiballa w tekście pt. The Impact of Climate Change on the Conflict in the Western Sudanese Ragion of Darfur: is Climate Change the cause of the Crisis? O Sudańczykach w Polsce mówi tekst macieja Ząbka, a o migracjach kobiet z Erytrei do Chartumu pisze Katarzyna Grabska (‘Wasting time’: migratory trajectories of adolescence among Eritrean refugee girls in Khartoum). Tom zamyka tekst Crossroads of Regional Integration in Africa and Question about Monetary Union, którego autorem jest Tomasz W. Kolasiński.

Książkę można pobrać bezpłatnie w PDF: https://www.academia.edu/44762362/ *** (PDF) Collectanea Sudanica, vol. 2 | Jarosław Stanisław Różański – Academia.edu