W czwartek 10 grudnia 2020 r. odbyło się ogólnopolskie sympozjum pod tytułem „Jan Paweł II w Togo i Beninie” zorganizowane przez Instytut Papieża Jana Pawła II w Warszawie, Katedrę Nauk o Rodzinie (WT UWM) oraz Katedrę Misjologii (WT UKSW). Obrady odbyły się zdalnie wykorzystując narzędzia UKSW w Warszawie. W pierwszej sesji prowadzonej przez dr hab. Tomasza Szyszka SVD, prof. UKSW głos zabrali: ks. dr hab. Zdzisław Struzik (IPJP II), Otwarcie sympozjum oraz przedstawienie programu pielgrzymki Jana Pawła II do Togo i Beninu; dr hab. Piotr Piasecki OMI, prof. UAM, Duchowość misyjna według Jana Pawła II; dr hab. Andrzej Pietrzak SVD, prof. KULJPII, Opcja na rzecz ubogich według Jana Pawła II. W tej sesji udział wzięło 17 osób. W drugiej sesji, prowadzonej przez prof. dr hab. Jarosława Różańskiego OMI wystąpienia mieli: prof. dr hab. Maciej Ząbek (UW), Wielokulturowość Beninu wobec współczesnych koncepcji wielokulturowości oraz dr Kossi Midodzi Hounake SVD, Historia ewangelizacji Togo i Beninu. W tej sesji udział wzięło 30 osób. Ostatnią sesję poprowadził dr hab. Wojciech Kluj OMI, prof. UKSW. Głos zabrali: prof. dr hab. Jacek Pawlik SVD (UWM), Spotkanie z przedstawicielami afrykańskich religii tradycyjnych: kontekst i możliwość dialogu; ks. dr Mariusz Boguszewski (UKSW), Pielgrzymka Jana Pawła II do Togo i Beninu w relacjach polskich mediów; prof. dr hab. Jarosław Różański OMI (UKSW), Jan Paweł II wobec niewolnictwa. W tej sesji udział wzięło także 30 osób. Sympozjum niszowe, ale bardzo pożyteczne, o czym świadczy długość końcowej rozmowy – po oficjalnym zakończeniu sympozjum – w której wzięło udział w sposób czynny i bierny 16 osób.

Jarosław Różański, Migrations of the Gidar – a People of North Cameroon, w: Helena E. Myeya, Maciej Ząbek (Eds.), Migrations in the contemporary world: A case of Africa. Cultural and social issues, Bernardinum: Pelplin 2020, 237-256.

Northern Cameroon is one of the age-old migration zones. Migration of the Gidar – one of the peoples of northern Cameroon also contributes to this migration movement. According to legendary accounts, the Gidars came to the areas inhabited mainly by them probably at the end of the 17th century from more northern areas (Gudur). Their lives were significantly influenced by the holy war waged by Fulbe and the dominance of this ethnic group in the region, which persisted also during European (German and French) colonization. Modern Gidar migrations began in the mid-twentieth century, with only local coverage. Their largest group benefited from the government’s resettlement project (West Bénoué) migrating from the mid-1970s around Ngong and Touroua, traditionally farming there. A significant group of them also moved to Garoua – the largest city in northern Cameroon. A smaller group lived in Yaoundé – the capital of Cameroon. Today, migrations of Gidar and other peoples of northern Cameroon are not only an economic or social problem but are also becoming a challenge to create a new cultural identity as well as a new type of society and state.

Open access: https://www.academia.edu/44578973/

Migrations in the contemporary world: A case of Africa. Cultural and social issues, Helena E. Myeya, Maciej Ząbek (Eds.), Migrations in the contemporary world: A case of Africa. Cultural and social issues, Bernardinum: Pelplin 2020.

The first part of this book, devoted to the internal human mobility in Tanzania itself, commences with the article by Christopher Mulungu and Helena Myeya, two researchers from Mkwawa University College of Education from Iringa, who made an attempt to study the factors spawning the spatial mobility and its effects in Ileje district, situated in the peripheral region of Songwe in Tanzania close to the borders of Zambia and Malawi. The second chapter in this volume, written by Marius Emmanuel, an employee of the Ministry of Home Affairs, relates to the littleknown issues of security connected with the influx of refugees from Burundi and the Democratic Republic of Congo to Tanzania. The third chapter was written by the international team of Swahili language researchers and experts: Fokasa Nchimbi from Mkwawa University College of Education, Sterling Roop from Norway and Jay Boss Rubin and Sarah Delaney from the USA. The chapter is also devoted to unveil refugee problems but from a rare, in this type of studies, linguistic perspective. The next chapter, written by Iddy Ramadhani Magoti from the Department of History at the University in Dar es Salaam, is a historical essay developed following the archival research on Kenyan diaspora in Tanzania. It should be noted here that the author uses the term “diaspora” in a slightly different sense than commonly known. The last two chapters in this part were written by Polish anthropologists conducting ethnographic research in Tanzania. The first of them, written by Elżbieta Wiejaczka from the Institute of Ethnology and Cultural Anthropology of the Jagiellonian University in Krakow, pertains to spatial mobility of the Maasai. The article by Olga Pawlik, from the Institute of Ethnology and Cultural Anthropology of the Warsaw University, is devoted to the traditional medical doctors (waganga), more often moving from rural areas to the largest urban centres in Tanzania.

The second part of this volume contains texts written exclusively by Polish scholars, based mainly on qualitative studies conducted in other African countries, but not only, and sometimes also concerning the very migration processes as well as cultural phenomena accompanying them. The aim of the first text, written by Piotr Cichocki, an anthropologist from the Institute of Ethnology and Cultural Anthropology of Warsaw University, is the analysis of links between the indigenous African religious practices from the Northern Region of Malawi and the exterritorial migrations of the population. The next text is a historical essay written by Zofia Gralak from the

Institute of Art History of Łodź University on migrating artists. The author of the third text is Nagmeldin Karamalla-Gaiballa, an independent scholar, an immigrant from Sudan, active in the Polish African Society. His text concerns the role of the Sudanese diaspora in the success of the revolution that overthrew the regime of dictator Omar al-Bashir. Another article, for which migrations are only one of the reference points, is the text written by Father Mariusz Boguszewski from the Cardinal Stefan Wyszyński University in Warsaw8 about the history of freedom and religious tolerance in Poland. The next text, written by Father Jarosław Rożański, also representing the Cardinal Stefan Wyszyński University in Warsaw, refers, however, to a direct analysis of migration processes in Africa, although on the example of a very local case study. The article is based on both historical and qualitative field studies, concerns migration of members belonging to a small Gidar ethnic group from North Cameroon. The article by M. Brzezińska in this volume discusses clandestine migrations of West Africans to Europe, based on research in Guinea-Bissau and the Gambia. The volume ends with two texts, one by Maciej Ząbek and the second one by Wojciech Trojan, anthropologists specialising in refugee studies and anthropology of law, associated with the Institute of Ethnology and Cultural Anthropology of Warsaw University. Both articles, based on field observations in refugee camps in Kenya and Somaliland, are thematically interrelated.

Open access:  https://www.academia.edu/44354182/

Figuil w połowie XX w. było niewielką wioską, która wyrosła w buszu. Swe powstanie i późniejszy, dynamiczny rozwój zdaje się zawdzięczać wybudowanej drodze Garoua-Maroua. W Figuil osiedliło się wielu Gidarów. W miasteczku powstał także zakład obróbki marmurów i produkcji wapna „Rocca”, prowadzony przez Korsykanina, Pierre’a Roccaglia, a także wielka cementownia. Były to dwa zakłady przemysłowe, w które Kamerun Północny jest niezwykle ubogi. Podniosły One znaczenie Figuil w całej okolicy. Pięćdziesiąt lat temu w Figuil polscy oblaci założyli od podstaw misje katolicką. 11 maja 1975 r. została erygowana zakonna Delegatura Polskiej Prowincji Misjonarzy Oblatów Maryi Niepokalanej w Figuil, zwana w skrócie „Delegaturą Figuil”. Dzisiaj Figuil jest prężnie rozwijającym się miasteczkiem, w którym znajduje się jedyne w północnym Kamerunie Sanktuarium maryjne. Zarys dziejów miasta i misji polskich oblatów przedstawia: Jarosław Różański, Figuil – zarys dziejów miasta i centralnej misji polskich oblatów Maryi Niepokalanej w północnym Kamerunie, w: Waldemar Cisło, Jarosław Różański, Maciej Ząbek (red.), Bilad as-Sudan – dziedzictwo przeszłości, Pelplin: Instytut Dialogu Kultury i Religii WT UKSW, Bernardinum 2015, s. 163-197.

Artykuł można pobrać w PDF bez odpłatności pod adresem: https://www.academia.edu/44578867/

Pięćdziesiąt lat temu (1970 r.) pierwsza grupa polskich oblatów dotarła do Guider w północnym Kamerunie. Wsparli oni oblatów francuskich, którzy jako pierwsza zorganizowana grupa misjonarzy przybyli do tej części kraju jesienią 1946 r. Na terenie powierzonym polskim oblatom do ewangelizacji istniały już trzy dobrze zorganizowane misje. Były nimi misje Guider, Lam i Bidzar w kraju Gidarów. Misjonarz z Guider dojeżdżał także do kraju Dabów, do wioski Mandama. Na przełomie lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych polscy oblaci przejęli cztery kolejne misje poza terenem powierzonym im do ewangelizacji: Poli, Fignolé, Ndingtire i Karna-Mbé w diecezji Ngaoundéré. Polscy oblaci nie ograniczyli się do przejęcia wcześniej założonych misji. Pierwszą placówką, założoną od podstaw przez polskich oblatów, była misja w Figuil. Kolejne misje polscy oblaci założyli w Bibémi, Boula Ibib, Tcholliré i Madingrin. Ostatnią misją założoną przez polskich misjonarzy oblatów w północnym Kamerunie była misja w Mayo Oulo. Ponadto polscy oblaci założyli także dwie placówki w diecezji Yokadouma: Garigombo-Ngoundi oraz parafię Nôtre Dame de la Paix w mieście Yokadouma. Ogółem w latach 1970-2010 w Kamerunie pracowało 69 polskich oblatów Maryi Niepokalanej. Szczegółowi ich pracę w tych latach dokumentuje książka: Jarosław Różański, Działalność polskich oblatów Maryi Niepokalanej w Kamerunie (1970-2010), Warszawa: Instytut Dialogu Kultury i Religii, Wydział Teologiczny UKSW, Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego 2015, ss. 292. Można ją pobrać w PDF bez odpłatności pod adresem: https://www.academia.edu/42997214/

Jacek J. Pawlik, Ku nowej kulturze. Zmagania adaptacyjne, Olsztyn: Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, Wydział Teologii 2020, ss. 265.

Współczesny świat jawi się przede wszystkim jako różnorodność i coraz szybsza dynamika przemian kulturowych. Stad też tak bardzo potrzebna jest dzisiaj refleksja wprowadzająca w różnice i swoiste przemieszanie kulturowe. W ten obszar badawczy wpisuje się także niniejsza książka. Wyróżnia się ona przede wszystkim swym profilem, dostosowanym do grupy odbiorców wchodzących w odmienną kulturę. Jest swego rodzaju podręcznikiem, czy też praktycznym przewodnikiem, chociaż Autor zastrzega, że „nie rości sobie pretensji do zaprezentowania podręcznika ani wyczerpującego studium”, ale też przyznaje, iż „ideą przewodnią było stworzenie formy kompendium, w którym czytelnik znajdzie podstawowe informacje praktyczne oparte na badaniach naukowych i poparte doświadczeniem autora i innych” (s. 10). Przy czym podaje problematykę komunikacji interkulturowej w sposób bardzo przystępny. Wskazuje, iż to wejście w odmienną (obcą) kulturę trzeba zaczynać od nas samych, od kształtowania naszej świadomości co do natury tego zjawiska na różnych jego poziomach i w różnych konfiguracjach sytuacyjnych. W pierwszym rozdziale Autor przedstawia najważniejsze pojęcia z antropologii kulturowej, misjologii i nauk o komunikowaniu. Drugi rozdział porusza problem nawiązywania łączności, wskazując na szok kulturowy, wadliwe reakcje na obcą (rasizmm, egzotyzm), pozytywne postawy empatii i identyfikacji, wtórne szok kulturowym po powrocie do kraju. Trzeci rozdział analizuje sytuacje społeczne i podstawowe zachowania oczekiwane podczas spotkań. W czwartym rozdziale ukazuje znaczenie znajomości języka w poznawaniu kultury. Rozdział piąty stanowi kompendium proksemiki i chronemiki, a szósty ukazuje rolę ruchu i zmysłów w komunikacji niewerbalnej. W książce nie brakuje także problematyki kulinarnej (rozdział siódmy), uczenia się międzykulturowego (rozdział ósmy) oraz dialogu międzykulturowego. Umieszczenie w aneksie metody uczenia się języka o tradycji ustnej wskazuje na specyficznego odbiorcę tej książki, bogatej i pomocnej zwłaszcza  dla tych, którzy stykają się bezpośrednio i na dłużej z odmienną kulturą. Jednak wspomniane wyżej bazowanie przede wszystkim na badaniach naukowych, popieranych doświadczeniem autora i innych sprawia, że lektura tej książki jest z wszech miar pożyteczna także dla wszystkich innych, którzy zajmują się szeroko rozumianą interkulturowością.

Przedstawiony w poprzednim wpisie ósmy tom Bilad as-Sudan jest okazją do przedstawienia całej serii książkowej. W literaturze często wyodrębniano makroregion Sudanu, w uproszczeniu oddzielający piaski i skały Sahary od strefy leśnej Afryki. Nazwa bilād as-Sūdān pochodzi od średniowiecznych geografów arabskich, którzy tak nazwali tereny zamieszkałe przez czarnoskórą ludność na południe od Sahary. Kolejne tomy to:

1. Waldemar Cisło, Jarosław Różański, Maciej Ząbek (red.), Bilad as-Sudan – kultury i migracje, Warszawa: Polskie Towarzystwo Afrykanistyczne, Międzynarodowe Centrum Dialogu Międzykulturowego UKSW 2013.

W pierwszej części niniejszego tomu umieszczono teksty poświęcone kulturom i migracjom w szeroko pojętej strefie Sudanu (M. Zabek, Historyczna rola społeczności arabsko-muzułmańskich w strefie centralnego Sudanu; R. Vorbrich, Ludy refugialne strefy Sudanu; J. Rozanski, Fulbe w strefie Sudanu. Migracje, władza i pieniądze; K. Zielenda, Państwo w państwie; L. Buchalik, Azawad kontra Mali. Czarno-biały konflikt?). W drugiej części teksty związane z kulturami i migracjami w Republice Sudanu i w Sudanie Południowym oraz na pograniczach (M. Kurcz, Granica, transgraniczne migracje i Armia Oporu Pana. Perspektywa Sudanu Południowego i Ugandy; K. Czernichowski, Powrót uchodźców do Sudanu Południowego po proklamowaniu jego niepodległości; J. Czerep, Polityka i mistyka w Południowym Sudanie. Język sacrum jako przekaźnik projektów politycznych; Nagmeldin Karamalla-Gaiballa, Geneza konfliktu i ruchów zbrojnych w Darfurze; R. Wiśniewski, Sudan i jego mieszkańcy w dyskursie publicystycznym; P. Maliński, M. Drzewiecki, Krajobraz nierówności społecznych. Projekt badawczy we wsi Jawgul jako przyczynek do studiów nad dawną i współczesną kulturą regionu Mahas (północny Sudan); P. Maliński, A. Chlebowski, Ali Elmirghani Ahmed, Polskie badania nad ludami i kulturami Kordofanu – historia, najnowsze wyniki i przyszłe perspektywy; W. Cisło, Pomoc dająca nadzieję). Tom ten można pobrać w PDF bez odpłatności pod adresem: https://www.academia.edu/44575657/

2. Waldemar Cisło, Jarosław Różański, Maciej Ząbek (red.), Bilad as-Sudan – napięcia i konflikty, Pelplin: Instytut Dialogu Kultury i Religii WT UKSW, Bernardinum 2014.

Drugi tom Bilad as-Sudan przedstawia wybrane napięcia i konflikty w regionie oddzielającym piaski i skały Sahary od strefy leśnej Afryki. Teksty prezentowane w tym tomie ułożone są w porządku geograficznym – od zachodu regionu po państwa sudańskie. Pierwsze dwa teksty koncentrują się na problemach rozwoju (Katarzyna Meissner, Cele jawne – cele ukryte. Niezgodność scenariuszy na lokalnym polu współpracy rozwojowej; Ryszrd Vorbrich, Rywalizacja o ziemię a bariery rozwojowe w Kamerunie. Przykład lokalnych wspólnot z masywu Mandara i terenów pogórza). Trzeci tekst autorstwa Jacka Łapotta mówi o bezpieczeństwie kulturowym (Is it safe? Bezpieczeństwo kulturowe – co to takiego?). Następne dwa teksty wiązane są z Togo, Republiką Środkowoafrykańską i Nigerią (Jacek J. Pawlik SVD, Konflikt Północy z Południem Togo – pozory czy rzeczywistość; Konrad Czernichowski, Podłoże konfliktu w Republice Środkowoafrykańskiej (2012-2014); Waldemar Cisło, Boko Haram). Druga, najobszerniejsza część publikacji dotyczy obydwu państw sudańskich – ich przeszłości i teraźniejszości (Piotr Maliński, Ostatni rejs parowca „Abbas”; Maciej Ząbek, Wojna i zbrodnie w Sudanie Południowym 1983-2005; Jędrzej Czerep, Federalizm, nowe słowo-klucz w dyskursie politycznym Sudanu Południowego; Błażej Popławski, Transitional justice i kształtowanie się nowych elit politycznych w Sudanie Południowym; Maciej Kurcz, Kilka Uwag na temat miast pogranicznych Sudanu i Sudanu Południowego; Jarosław Różański, Maciej Ząbek, Zarys dyskursu o uchodźcach sudańskich; Jarosław Różański, Kościół w Chartumie a uchodźcy z Południa; Rafał Wiśniewski, Sudan w kalejdoskopie wybranych polskich tygodników społeczno-politycznych; Margot Stańczyk-Minkiewicz, Dysfunkcyjność Sudanu Południowego w aspekcie politycznym, ekonomicznym i demograficznym; Alicja Chruszczewska, Stosunki Sudanu i Sudanu Południowego z podmiotami zewnętrznymi). Tom ten można pobrać w PDF bez odpłatności pod adresem: https://www.academia.edu/44575684/

3. Waldemar Cisło, Jarosław Różański, Maciej Ząbek (red.), Bilad as-Sudan – dziedzictwo przeszłości, Pelplin: Instytut Dialogu Kultury i Religii WT UKSW, Bernardinum 2015.

Trzeci tom Bilad as-Sudan przedstawia wybrane problemy z dziedzictwa przeszłości w regionie oddzielającym piaski i skały Sahary od strefy leśnej Afryki. Teksty w tomie ułożone są według klucza: od najbardziej ogólnych do regionalnych, prezentowanych od zachodu regionu. W tym kluczu prezentowane są następujące teksty: Karol Piasecki, Przemiany struktury antropologicznej ludności strefy Sudanu; Adam Rybiński, Ludy Środkowego Sudanu; Maciej Ząbek, Znaczenie kartek pocztowych jako źródła w badaniach afrykanistycznych; Krzysztof E. Rak, Bogusław Franczyk, Studium porównawcze osadnictwa w falezie Bandiagara, na tle podobnych założeń z innych rejonów wiata; Adrian Chlebowski, Zarys historii badań archeologicznych i rozwoju metod badawczych w Kordofanie Północnym; Edyta Łubińska, Ekspansja Arabów na tereny Zande w XIX w.; Jarosław Różański, Figuil – zarys dziejów miasta i centralnej misji polskich oblatów Maryi Niepokalanej w północnym Kamerunie; Michał Ząbek, Obrona przed wchłonięciem. Zarys historii Gambii; Ryszard Vorbrich, Bierny beneficjent versus lokalny partner projektów rozwojowych w Afryce; Magdalena Brzezińska, Do Europy przez plażę. Relacje z białymi turystkami jako strategia migracyjna Afrykanów (Gambia, Senegal, Gwinea Bissau); Radosław Stryjewski, „Afrykańskie pamięci” – rozmowy o dziedzictwie etniczno-religijnym z imigrantami senegalskimi w Europie; Sabina Brakoniecka, Historyczne uwarunkowania niepokojów religijnych w północnej Nigerii; Waldemar Cisło, Aktualna sytuacja Kościoła północnej Nigerii w kontekście przemian społeczno-ekonomicznych. Tom ten można pobrać w PDF bez odpłatności pod adresem: https://www.academia.edu/44575704/

4. Waldemar Cisło, Jarosław Różański, Maciej Ząbek (red.), Bilad as-Sudan – kultura i polityka, Pelplin: Bernardinum 2016.

Czwarty tom Bilad as-Sudan przedstawia wybrane problemy z kultury i polityki w regionie oddzielającym piaski i skały Sahary od strefy leśnej Afryki. Teksty w tomie ułożone są według klucza: od najbardziej ogólnych do regionalnych, prezentowanych od zachodu regionu. W tym kluczu prezentowane są następujące teksty: Karol Piasecki, Związki dawnej ludności subsaharyjskiej ze Śródziemnomorzem i Europą. Wybrane aspekty antropologiczne; Nina Pawlak, Wspólny obszar kulturowy Afryki Zachodniej w świadectwach językowych; Michał Ząbek, Polityka zagraniczna Gambii; Krystyna Kamińska, Kilka uwag o sytuacji na pograniczu ówczesnego Sudanu i Republiki Środkowoafrykańskiej w ostatniej dekadzie XX wieku z pozycji quasi-insidera; Joanna Bar, Przystąpienie Republiki Sudanu Południowego do Wspólnoty Wschodnioafrykańskiej (East African Community, EAC): geneza i przebieg procesu akcesyjnego; Konrad Czernichowski, Akcesja Sudanu Południowego do Wspólnoty Wschodnioafrykańskiej (EAC) – potencjalne skutki; Wojciech Trojan, Pomiędzy pokojową operacją hybrydową ONZ a Adatem. Metody i dylematy utrzymania pokoju w Afryce

na przykładzie Darfuru i Somalilandu; Mariusz Drzewiecki, Zatrzymać najdłuższą rzekę Afryki. Konsekwencje archeologiczne projektów zarządzania wodami Nilu. Tom ten można pobrać w PDF bez odpłatności pod adresem: https://www.academia.edu/44575717/

Ósmy tom w serii Bilad as-Sudan nosi pojemny tytuł „Między przeszłością a teraźniejszością”. Można w nim znaleźć teksty z przeszłości i teraźniejszości klasycznie pojmowanego „Sudanu” z dalekiej przeszłości (Karol Piasecki, „Sztuka naskalna a struktura antropologiczna Sahary i strefy Sudanu”) oraz bardziej bliskiej (Mariusz Drzewiecki, „Opowieści i wiedza mieszkańców Górnej Nubii na temat dawnych budowli obronnych”; Katarzyna Anna Mich, „Relacje chrześcijaństwa w Nubii z innymi religiami”; Jarosław Różański, „Maksymilian Ryłło SJ u początków drugiej ewangelizacji Sudanu”; Agnieszka Klimek, „Z Sudanu do Włoch, z niewolnictwa do wolności. Św. Bakhita – s. Józefina i Bakhita Kwashe – s. Fortunata”). Na pograniczu przeszłości i współczesności sytuują się teksty Jacka Łapotta („Tradycja oralna i jej miejsce w kulturze ludów Afryki – byt miniony czy współczesny?)” oraz Macieja Ząbka (Rola Sudanu w dziejach Afryki i świata od starożytności do współczesności – z perspektywy sudanocetrystów”). Dynamiczną współczesność społeczno-polityczną reprezentują teksty Pawła Karolczyka („Prawa człowieka w postkonfliktowym Mali”), Agnieszki Madys („Migracje młodych Afrykanów – na podstawie wywiadów prowadzonych w Mali, Burkina Faso i Beninie”) Izabeli Cywy („La commune de Gamboula – gmina Gamboula, przykład działania ‘klątwy surowcowej’ w Republice Środkowoafrykańskiej?”) oraz Waldemara Cisło („Między cierpieniem a pomocą. Obserwacje z Sudanu Południowego”).

Tom ten można pobrać w PDF bez odpłatności pod adresem: https://www.academia.edu/44554509

Waldemar Cisło, Jarosław Różański, Maciej Ząbek (red.), Bilad as-Sudan – Między przeszłością a teraźniejszością, Pelplin: Bernardinum 2020, ss. 257.

Artykuł przedstawia początki XIX-wiecznej ewangelizacji Sudanu, ukazując m.in. pracę lazarystow (misjonarzy św. Wincentego a Paulo – CM). Podkreśla on zwłaszcza rolę, jaką odegrał polski jezuita o. Maksymilian Ryłło w erygowaniu Wikariatu Apostolskiego Afryki Środkowej (14 kwietnia 1846 r.). Miał on wpływ na zainteresowanie się Afryką przez bp. Annetto Casolaniego – pierwszego wikariusza apostolskiego oraz na zmianę trasy i miejsca docelowego pierwszej wyprawy misyjnej. Jako prowikariusz apostolski – mimo choroby – przewodził tej wyprawie misyjnej (1847–1848). W grupie tej byli: Maksymilian Ryłło SJ, bp Annetto Casolani (jako prosty misjonarz), Ignacij Knoblehar SJ, ks. Angelo Vinco oraz Emmanuel Pedemonte SJ. Obiecujący początek pracy misjonarzy pod kierownictwem o. Ryłły w Chartumie (zakup i urządzenie domu mieszkalnego, budowa kaplicy, założenie szkoły, rozeznanie terenu i plany założenia pierwszych misji w terenie) przerwała jego

śmierć 17 czerwca 1848 r.

Darmowy dostęp w PDF: https://www.academia.edu/44554604

J. Różański, Maksymilian Ryłło SJ u początków drugiej ewangelizacji Sudanu, w: W. Cisło, J. Różański, M. Ząbek (red.), Bilad as-Sudan – Między przeszłością a teraźniejszością, Bernardinum:Pelplin 2020, s. 161-181.

This article presents the beginnings of the 19th century evangelization of Sudan. The first steps in this evangelization were made by the Lazarists [Vincentians] (Missionaries of St. Vincent de Paul – CM). The article particularly emphasizes the role played by Polish Jesuit Fr. Maksymilian Ryłło in erecting the Apostolic Vicariate of Central Africa (April 14, 1846). He had an influence in interesting Bishop Annetto Casolani – the first Apostolic Vicar – in Africa, as well as in changing the route and destination of the first missionary expedition. As Apostolic Pro-Vicar, in spite of illness, he led this missionary expedition (1847–1848). In this expedition were: Maksymilian Ryłło SJ, Bishop Annetto Casolani (as a simple missionary), Ignatius Knoblehar SJ, Rev. Angelo Vinco, and Emmanuel Pedemonte SJ. The promising beginnings of this missionary undertaking under the leadership of Father Ryłło in Khartoum (purchasing and equipping of a house, constructing a chapel, establishing a school, exploring the area and planning the establishment of the first field missions) were interrupted by his death on June 17, 1848.

Open access: https://www.academia.edu/44554604

J. Różański, Maksymilian Ryłło SJ u początków drugiej ewangelizacji Sudanu, w: W. Cisło, J. Różański, M. Ząbek (red.), Bilad as-Sudan – Między przeszłością a teraźniejszością, Bernardinum:Pelplin 2020, s. 161-181.